Bìnhluận

Cảicách 
tiếngViệt 

1 

Author: Ly (---.cisco.com)
Date: Wednesday 02-27-02 10:02 (PST)


PCDong wrote:
> ...
> Bài 2
> -----------------------
> ...
> Nếuđể tựphát không ngưiờiđưadắt, tươnglai của chữViệt sẽ khôngphải ca'ch vie^'t nâ`y mà sẽlà tiengViet khongdau thongqua suphobien của dienthu email!

Tôi hoàn toàn không đồng ý với câu kết luận này của ông. Từ 1979, khi tiếng Việt lưu truyền trên mạng, câu hỏi đầu tiên của người xử dụng mạng lưới là: "Làm cách nào để đánh chữ Quốc ngữ có dấu", từ đó đưa đến sự thành hình của VIQR (VIetnamese Quoted-Readable) để giải quyết vấn đề ở thời điểm ấy. Như thế, cho dù không hoặc có sự "dẫn dắt", chữ Quốc ngữ không nhất thiết đi đến tình trạng viết không dấu như ông đã nêu.

Tình thân,
Ly Vuong

2 

Author:  Mây (xxx.xx.net)
Date:   Wednesday 02-27-02 10:39 (PST)

Kính thưa quý vị .

Không biết những người khác có cảm tưởng ra sao khi đọc bức thơ của ông PCDong, chớ còn riêng trò Mây này mặc dù cũng có chỗ đồng và bất đồng quan điểm với ông PCDong nhưng mà riêng về mặt hình thức trò Mây thấy chữ khít rịt của ông ấy làm cho bài viết ngó sao mà " lăng quằng lít quịt "quá làm trò Mây thấy chóng mặt muốn ...xỉu liền hà...

Ông PCDong ơi !

Trò Mây vô trang nhà của ông thấy bài vở thì trò Mây thích lắm nhưng mà trò Mây ...hong có can đảm đọc hết từ đầu chí cuối bởi vì trò bị ...quay mòng mòng hoài hà ! Tiếc quá đi .

Trò Mâỵ

3

Author: 
Lê Bắc (xxx.pacbell.net)
Date:   Wednesday 02-27-02 11:53 (PST)

a) Sự ghép chữ cũng đưa đến nhiều sự hiểu lầm như là không dấu vậy, cho vài thí dụ điển hình, lấy qua những chữ đã dùng ở bài viết trên:

dùimài: (dùi mài) hay (dù im ài) ?
thuyếtphục: "thuyết phục" hay "thu yết phục"
banháng: "ba nháng" hay "ban háng"
nguồngốc: "nguồn gốc" hay "ngu ồn gốc" hay "ngu ồ ngốc"

Vì thế, chưa chắc là lối ghép chữ "cải cách" này tạo sự dễ dàng cho sự xử lý văn bản bằng máy tính. Trong khi chữ quốc ngữ viết rời như hiện tại thì rất dễ dàng được kiểm lỗi chính tả với chỉ bằng một vài qui luật (rule based) đơn giản, (riêng bản thân tôi và bạn bè đã từng soạn ra nhiều rules để bỏ vào các module check lỗi chính tả, một trong những project của anh bạn tôi đã được Microsoft dọ mua).

Tuy nhiên nhìn qua cách viết chữ "cải cách" ở trên thì tôi nghĩ rằng "rule-based" không đủ, phải làm chung với "dictionary-based" nữa thì hy vọng mới có thể run spell check được.

Đó là nhận định của tôi về mặt kỹ thuật.

b) Về mặt khác thì tôi thấy người viết chữ Việt hiện nay viết rất dễ dàng, rất tự nhiên, không cần suy nghĩ. Trong quá khứ đã có những phong trào cổ xúy việc viết thêm dấu gạch ngang vào giữa các từ kép như "quốc-gia", "dân-tộc" v.v.... việc thêm dấu gạch này hợp lý về mặt ngữ học nhưng lại tạo khó khăn cho người viết, bởi thay vì viết ào ào ra liên tục theo mạch văn, thì nay người viết phải khựng lại để nhận định chữ nào là từ kép, chữ nào là từ đơn, chữ nào là từ hán việt để bỏ dấu gạch ngang cho đúng. Những sự khó khăn đó là nguồn gốc thất bại của việc thuyết phục đại chúng viết thêm dấu gạch ngang vào các từ kép.

Cách viết "cải cách" ở trên cũng tạo ra cùng chung khó khăn cho người viết như thế. Ngay cả người viết bài ở trên cũng gặp khó khăn như thế vì cách viết bất nhất: khi thì "sáchtây", khi thì "sách nga". Khi thì "khôngchỉlà", khi thì "không chỉ vì". Khi thì "nói đến", khi thì "nóiđến", v.v.... Không biết người viết bài ở trên có phải khựng lại ở từng chữ viết để quyết định là chữ nào nên ghép, chữ nào không nên không?

c) Thiết nghĩ mọi sự "cải cách" thì phải nhắm tới sự dễ dàng hơn, nhắm tới đại chúng hơn, thì mới là có ích, chứ nếu khó khăn hơn, "chính xác hơn" chỉ để thỏa mãn giới học giả thì sự "cải cách" loại này cuối cùng cũng thất bại mà thôi

Nếu Mao Trạch Đông không kêu các nhà ngữ học soạn ra loại chữ giản thể, ít nét hơn, tạo dễ dàng cho dân mù chữ học mà thay vì đó tạo ra loại chữ nhiều nét hơn, phù hợp với giới bác học hơn thì chưa chắc loại chữ mới phổ thông như ngày nay

Đó cũng là số phận của chữ La tin, một thứ chữ hợp lý, nhưng khó khăn để học.

"Dễ dàng hơn", "nhắm vào đại chúng" là những yếu tố cần thiết trong bất kỳ cuộc "cải cách" nào, chứ không phải là những điều ngược lại.

Author: 
DoanHung (xxx.pacbell.net)
Date:   Thursday 02-28-02 01:30 (PST)

Tôi đồng ý với PCDong về viết dính mà không đồng ý về sự không bỏ dấu . Tiếng việt có thanh điệu nên bỏ dấu rất khó nhận ra . Thí dụ như tôi phải suy nghĩ hồi lâu mới hiểu suphobien ! Sao không viết sựphổbiến , có phải là dễ đọc không.

Thí dụ mà LêBắc đưa ra cũng không hợp lý lắm vì nhu*~ng tru*o*`ng ho*.p kho' đo.c cu~ng i't khi xa?y ra .

thuyếtphục: "thuyết phục" hay "thu yết phục" , ai cu~ng hie^?u ngay la` thuye^'t phu.c !

Ne^'u kho^ng pha^n bie^.t đu*o*.c ta co' the^? the^m da^'u ga.ch no^'i nhu* mo^.t tru*o*`ng ho*.p ngoa.i le^ .

Vie^'t di'nh tie^.n lo*.i ho*n la` du`ng ga.ch no^'i.

To^i nghi~ la` su*. ca?i ca'ch đo' co' the^? la`m gia`u ho*n cho tie^'ng vie^.t vi` no' la`m cho vie^.c ta.o chu*~ mo*'i cho kha'i nie^.m mo*'i de^~ da`ng ho*n.

Cha(?ng ha.n nhu* ne^'u ta vie^'t di'nh su*.pho^?bie^'n thi` ta de^~ nha^.n ra đo' la` mo^.t "kho^'i" , mo^.t kha'i nie^.m . Tu*` ti~nh tu*` pho^?bie^'n the^m prefix su*. -> danh tu*` . Ne^'u du`ng quen thi` ngu*o*`i ta se~ de^~ da`ng "la('p" chu*~ su*. va`o .. mo.i su*. đe^? tha`nh danh tu*` mo*'i.

Thie^'u ca'ch vie^'t di'nh ( hay ga.ch no^'i) la`m cho "kha'i nie^.m" tro*? ne^n ro*`i ra.c , kho' na^?y sinh. To^i nghi~ la` đo' cu~ng la` ly' do ma` ta hay pha?i nha?y qua du`ng chu*~ Ha'n đe^? ta.o chu*~ co' ti'nh kha'i qua't ho*n. Tie^'ng thua^`n vie^.t chi? du`ng cho nhu*~ng gi` "cu. the^?" ho*n.

Author: 
levietdieu (xxx.k12.ca.us)

Date:   Thursday 02-28-02 09:30 (PST)

Ki'nh gu+?i ca'c qy' vi.,

DDo.c ba`i cu?a quy' vi. ho+n 1 gio` do`ng ho` mo+'i xong. Thich thu' thie^.t, mo+'i la. thie^.t. Nhu+ng ke^'t qua? chu+a bie^'t ddi ve^` dda^u. Toi viet may lo`i na`y la` de^? to? ba`y ca?m ti`nh cua toi ma` thoi.
LVDieu

Lờibiệnhộ

Lờibiệnhộ 
của Ông Tran 
đỡđòn giùm tôi!

Thư gởi Ông Lê Bắc:

Cảmơn ông đã bỏthờigiờ để nêura những ýkiến về vấnđề cảicách tiếngViệt. 

a) Tôi hoàntoàn đồngý với ông Tran và ông Doan Hung về vấnđề tự và từ, một tự cóthể là từ, nhưng trong từ còn có từkép, từghép, từláy v.v.. (xinmời đọc bài Từkép Trong TiếngViệt. Chuyện hiểulầm ông đưara hầunhư rấthiếm xảyra. Một người cóhọcvấn bìnhthường, khôngthểnào hiểulầm được. Ông Tran nêura những trườnghợp trong tiếngAnh có những từ như whatever và nevertheless, although, albeit,  v.v... là những trườnghợp minhchứng.

Trong ýkiến ông bànvề vấnđề kỹthuật, tôi tin là ông đồngý tiếngVIệt là một ngônngữ đâmtiết. Kỹthuật kiểmlỗi chínhtả và thôngdịch bằng máyđiệntoán nêndựa trên cơsở tínhđâmtiết của tiếngViệt để cóthể đạtđến sựchínhxác dựavào ngữcảnh và cấutrúc của từ, tách từ ra từng một âmtiết hay vần trong từ cóthể làm sai ýnghiã bảnthân của từ và âmtiết (vần). Dođó cách viếtrời ngoài vấnđề nhậndạng chữ chậmlại (xinmời xem Ngônngữ và Trítuệ 
của Nguyễn Cường)gchắcchắn sẽ tạo nhiều saisót trong việcxửlý bằng máyvitính. Tôi nghĩlà trong khodữliệu "database" từvựng khôngnhững phải chứa từ, nhómchữ (đoảnngữ), thànhngữ, mà cònlà cả câu để khỏi có cáinạn dịch lầm "menu" của giaodiện phầnmềm vitính thành "thựcđơn". Kiểmlỗi chínhtả tiếngViệt khôngthể chỉ dựavào mộtvài quyluật  đơngiản. Ngônngữ tựnó đãlà khôngđơngiản rồi. Hyvọng ông và cácbạn ông thànhcông trong côngtrình quymô này. 

Ngàynay trênmạng tiếngHoa có server dịch từ tiếngAnh sang tiếngHán, tuy còn thôsơ và ngônghê nhưng cơbản những người biết ít về tiếngAnh cóthể hiểuđược những thôngtin trênliênmạng toàncầu. Tôi hơi lạcđề đixa nhưng ý tôi muốn nhấnmạnh đến giátrị vượtbực của thôngdịch trangmạng bằng máy tựđộng để dân trongnước có cơhội gianhập tìmđọc và họchỏi trên một thựviện điệntử miễnphí khổnglồ.

b) NgườiViệt viết dễdàng tựnhiên vì đólà theothóiquen, và sựthayđổi một thóiquen nào cũng khó, giốngnhư hútthuốclá vậy. Biết cóhại nhưng ngườita bỏ khôngđược.

Vấnđề gạchdấu nguyênthuỷ đólà cáchviết của tiếngViệt trướcđây (chođến thậpniên 70) là nhưvậy, đólà vì thờiđó ngườiviết đãcó ýthức về tínhđâmtiết của tiếngViệt. Nhưng vềsau, bảnchất lườibiếng đã thắngthế và ngàynay khôngcòn mấyai viếtthế. Ông Tran có nếura vấnđề nếu viết chữ sítnhau sẽ làmchậm tốcđộ viếttay, nhưng tươnglai có mấyai còn viếtlách bằngtay, thídụ như phải viếtthư trảlời lòngthòng nhưthếnầy!

Tôi nhìnnhận việcbấtnhất trong mộtsố chữ viếtnối không thốngnhất trong những bàiviết của tôi, mộtphần cùnglà tôi cũng đang trên bước đường thửnghiệm là nên viếtliền những nhómchữ nào, một số dolỗi "chínhtả". Nhưng tómlại, tôi chỉ đềnghị nhưthế, vềsau, cáchviết nào phổbiến là cáchviết dó thắngthế!

c) Ðasố sựcảicách đạtđược thànhcông là nhờ quyềnlực. Mao yêu thơÐường nên còn lưuluyến với chữHán phươngthể -- nhưng chính ông là người đưara đềnghị Latinhhoá tiếngHán!

Nếu khôngcó quyềnlực thì phải có hậuthuẩn của những tậpđoàn có tiềnvàng bạcbiển như côngty Microsoft thì sựcảicách và thayđổi trên một lãnhvực nàođó mớicó cơmay thànhcông -- thídụ như hệthống Unicode, và đây cũnglà trườnghợp cảicách từ một hệthống đơngiản đến phứctạp -- nếukhông chữViệt chưachắc có cơmay toàncầuhoá với tiêuchuẩn mới nầy cũngnhư kếhoạch mang chữNôm vào Unicode! 

Kínhgởi Ông Doan Hung:

Cảmơn ông đã ủnghộ ýkiến của tôi về vấnđề cảicách cáchviết mới của tiếngViệt.

Thựcsự tôi không cổvỏ bỏđi dấu trong tiếngViệt -- mặcdù đó cóthể là một hìnhthức lytưởng hơn.  Tôi muốn nêura đây vấnđề là nếukhông có một đườnglối và phươnghướng chung (xinlỗi tôi có dùngsai từ "dẫndắt") thì với cáchviết email hiện nay của đasố ngườiViệt. Và với cáchviết tựphát nầy dầndà sẽ thành một hìnhthức tiếngViệt mới phổbiến trênmạng và khắp nămchâu. Dođó, tôi có viếtbài đềnghị viết email bằng cách viết dínhliền lại vớinhau, một là để gây ýthức về tính dâmtiết của tiếngViệt, hailà cáchviết dínhliên những từ đâmtiết sẽ làmgiảm mứcđộ cóthể gây hiểulầm cho ngườiđọc.

Tôi xinmời ông đọc bàiviết "Viet Email Bang Vietngu2020 Khongzau" để ông thamkhảo.

Xinmời đọctiếp

Revised 24/12/2005

Ðọcthêm Ýkiến của Ðộcgiả khác