Return to front page!

One-time fee web hosting!


 

Tạisao 
Mỹ Nên Ðầutư ở Việtnam

Bài của Christian P. Kamm
Ngườidịch: dchph

Trong thờigian bảy nămqua làmăn tại Việtnam, tôi nhậnthấy côngviệc của mình là phải giaotiếp với ba thếhệ, hai nềnvănhoá khác nhau, với một mãnh lịchsử giốngnhau -- nỗi chịuđựng cảnh chiếntranh đã làmcho sựquanhệ với Hoakỳ trởthành một tiếntrình chậmchạp và thiếu niềmtin.

Ngày tôi ra chàođời vào năm 1967 ở Lakewood, Tiểubang Ohio, đãcó 600 ngườiMỹ và ngườiViệt bị giết tại Việtnam. Đốivới thếhệ của tôi, Việtnam là những đoạnphim truyềnhình trắngđen lốmđốm hột. Đólà những hìnhảnh trong phim Rambo, Bứctường, Giờ Tậnthế, và là hìnhảnh của những cựuchiếnbinh bậnđồ rằnri vẫycờ đen mang biểutượng MIA Quânnhân mấttích trong côngtác. Thờigian đã làm biếncố nầy xaxôi như Thếchiến Thứ I.

Những người đồnglứa với tôi hiểubiết rấtít về cuộc chiếntranh Việtnam. Nhiều người khôngbiết cả tên của các nghịsĩ Quốchội của tiểubang họ, chứđừng nóilà để bỏphiếu cho họ, đốivới họ nếu tintức không phải tin đăngtrên trang thểthao hay trang đăng bảnggiá cổphiếu, rấtít ai có chút hứngthú để nghe.

Họ khônghề có một chút ýtưởng gì về thếhệ cũa những người đồng vaivế với họ ở Việtnam là những người có một sựhiểubiết nhiều hơn về thếgiới đang sống, và nếu đượcdịp, những ngưới nầy sẽ vuivẻ đi bỏphiếu, mở côngty và nuôisống giađình họ bằng những lýtưởng tuyệtvời của Mỹ.

Sau chiếntranh, với hơn hai triệu ngườiViệtnam bị giết và 300.000 người mấttích, Việtnam nhìn nướcMỹ như một biểutượng của cuộcđời nếunhư nước nầy thoátra khỏi những đầmlầy của thếkỷ cuốicùng nầy. Vào lúcđó, đấtnước của gần 80 triệu dân đã trảiqua năm cuộcchiếntranh, baonhiêu năm sống dưới sựthốngtrị của thựcdân và bóclột, và sựsụpđỗ của một triếtlý chínhtrị mà họ đã cậtlực đấutranh.

Lầnđầutiên tôi đến Việtnam vào năm 1992 để bán thiếtbị xâydựng, đấtnước nầy đã kiệtquệ và đờđẫn, đã cố vùngdậy để vượtqua sựkhắcnghiệt của một nềnkinhtế èouột, do một chếđộ khôngbiết quảnlý. Thunhập bìnhquân lúcấy là 200 đôla.

Chínhphủ Việtnam đã quốchữuhoá hầuhết tấtcả các doanhnghiệp trongnước, nhưng lại khôngcó vốnliếng hay tàitrí để quảntrị những xínghiệp nầy làmăn nênra. Một dântộc có nạn mùchữ thấpnhất trênthếgiới là 8%, chẳngcần phải đợi hệthống truyềnthông CNN bảo với họ rằng họ đang sống trong một nước thuộc thếgiới thứba. Cuộcđời của họ là một thếkỷ miệtmài đấutranh giành độclập. Theo một nghĩa nàođó, họ không chuẩnbị cho mình sẵngsàng để chờđón chiếnthắng, đó là thếhệ "cậuấm", là thếhệ được giáodục trong sựgiàusang nhờ chiếntranh.

Cuốicùng khi nhậnthấyrằng kiểumẫu thuầntuý của Chủnghĩacộngsản khônghiệuquả, chínhphủ cho thihành chínhsách "đổmới", chủyếu là để chophép ngườidân tựdo buônbán. Ngườita có cảmtưởng đang chứngkiến một nướcMỹ đang trong thời thậpniên 1930 đang vùngvẩy để vượtra khỏi cuộcKhủnghoảngkinhtế. Ngườidân đi muasắm trong khulâncận, giúpđõ lẫnnhau, và là kháchhàng thườngxuyên của những cửahàng quenthuộc. Những cửahàng nầy đôikhi nhận thiếuchịu hay tặng thêm quà cho kháchquen. Mọi giađình sống khắnkhít nhau, và đây là nềntảng của đấtnước nầy. Mỗi lần tôi tới đây là mỗilần tôi nhậnra sựthayđổi. Đườngcái của của Thànhphố Hồ Chí Minh trởnên đôngchật xegắnmáy, gâyra những cảnh nghẹtxe nhất thếgiới bởivì, lýdo chính, khôngcó đènxanh đènđỏ. Hàngquán nhỏ mọclên khắpnớ, muabán từ xevậntải đến đồthủcông.

Kháchsạn và caoốc vănphòng mọclên, sừngsững chekhuất những kiếntrúc thời thựcdân xaxưa. Nhàhàng và vũtrường mờimọc khách dulịch, là những người bắtđầu khámphára sựlôicuốn của thànhthị và cảnh thiênnhiên xanhngát của miền thôndã Việtnam.

Chínhphủ Việtnam đã nhậnthấy được sựhỗnloạn xảyra tại các nước ĐôngÂu và Nga khi họ chuyểnđổi nền kinhtế xãhộichủnghĩa sang thịtrường tựdo. Tại Việtnam, đã nẩysinhra một kếhoạch kinhtế thịtrường độcđáo, nhằm kiểmsoát sựchuyểnhướng, nhờđó tránhđược sựquáđà.

Mộtphần của kếhoạch nầy là chophép bán mộtphần cổphần nhỏ của các doanhnghiệp nhànước cho ngườinướcngoài. Các côngty vãivóc, xuấtcảng, truyềnthông, linhkiện đồđiện, và những doanhnghiệp khác tìm ngườiđầutư với giá trên mức trungbình.

Những côngty Mỹ nhưlà Pepsi-Cola và Coca-Cola bước vào thịtrường Việtnam bằngcách liêndoanh với những côngty Việtnam. Mặcdù có chínhsách đổimới, làmăn tại Việtnam không phải là dễdàng, nhưng cũng có những lợiđiểm, nhấtlà cho những người biết kiênnhẫn.

Mộtkhi đã nếmmùi và chấtnghiện của xứ nầy, cùng với sựhấpdẫn lạlùng của nó, tôi đã quaytrởlại Việtnam và bắtđầu khuếchtrương doanhnghiệp đầutư với cơsở đặttại Tiểubang Cleveland. Tôi tớilui Việtnam một năm nhưvậy khoảng nămsáu lần và mỗilần tới đây là tôi lại họchỏi thêm vàiđiều về nềnvănhoá của xứ nầy.

Từ những chuyếnđi trướcđây, tôi nhậnthấy ngườiViệtnam chỉ làmăn với người họ thích và tincậy. Sựkiện nầy đã đưa một cánhân lên nganghàng với côngty đaquốc, vì trong chuyện làmăn ởđây tầmcở của một côngty khôngnhấtthiết là một ưuthế.

Để được ưathích và tincậy, ngườita phải vượtqua được những trởngại về vănhoá: thiếusót về ngônngữ là một chodù có bêncạnh thôngdịchviên giỏi đếncởnào, nàolà sựhiểubiết về tínngưỡng, và biết trôngcậyvào dựcảm trong những vachạm của đờisống hằngngày. Tôi họcđược chẳnghạn như consố chín là số maymắnnhất và rồng là tượngtrưng cho phúquý.

Nhiều buổihọp làmăn thật chẳngra làmăn tínào, nhưng đólà những trắcnghiệm, đolường sựquyếttâm, cátính và sựhiểubiết. Người Việtnam hay đềý đến chuyệnnhỏ. Bạn sẽ thànhcông hay không là từ những chuyệnnhỏ nầy.

Thídụ, lối dùng ngóntay trỏ ngoắc người thôngthường kiểu Mỹ là dùng để gọi chó, chớ có làmvậy để gọi người vì ngườiViệt xemđó là cửchỉ xấcxược và họ sẽ đểbụng.

Có vài lối giaotiếp cầnthiết đơngiản nhưng hiệuquả nhưlà nhậunhẹt. Thươnggia Việtnam thích uốngbia và mộtsố ngườiMỹ ởđây đã họcđược cách nângly đúngcách và biết lúcnào phải "dô".

Thươnggia Việtnam có óc hàihước và thích thửchơi ngườiMỹ. Cómộtlần ở Đànẵng tôi bướcvào một tiệmmay chỉ để nhìnxem chứ khôngcó ýđịnh muabán gí. Ông chủthợmay tên Thông hỏi tôi là ở My ai đã may cho tôi bộ complet tôi đang mặc vậy. Tôi trảlời:

-- Brooks Brothers.

-- Tôi may đồvét đẹp hơn Brothers Brooks, mà còn rẽhơn.

Saunầy, ông Thông bảo với tôi rằng vềsau thươnggia Mỹ có tới Đàngẵng ông sẽphải tính nhiều tiền hơn, vì đâylà bộ complet lớnnhất mà ông đã may. Nếu bạn códịp đến Đànẵng, gặp ông Thông nhớ nhắc tên tôi, xong qua bênkia SôngHàn gặp ông Hoa hỏixem bữađó tiệm ông nấu món gì.

Ông Thông, ông Hoa, và anh bạn Tiến đều giốngnhư mọingười chúngta ở Mỹ. Ai cũng có giađình và họ đều muốn concái của họ có tươnglai. Ai cũng thánphục Mỹquốc, và họ hơn chúngta ở chỗ là họ đã dẹpbỏđược nỗi ámảnh của chiếntranh.

Ngàynay, Việtnam đang phấnđấu để tựlực tựcường. Xứnầy cầncó bạnbè. Sựnghèokhó, thiếu tintưởng và lưỡnglự bámriết vào đấtnước nầy. Đây là một nước giàu sứcsống, tàinguyên, tựlập và thôngminh.

Tôi nghĩ là nướcMỹ thiếunợ Việtnam một điềugì. Từ hơn 60 nămnay chúngta đã bỏlỡ nhiều cơhội để thựchiện được những điều đúngđắn tại quốcgia nầy. Nhưng mỗilần nhưvậy chúngta đã chọnsai đường và mọisự cuốicùng dẫntới một cuộcchiếntranh khốcliệt đã ámảnh đấtnước Mỹ khủngkhiếp như chưabaogiờcó kểtừ cuộc Nộichiến. Một ngườibạn Việtnam của tôi nóirằng cólẽ Việtnam khôngchừng đã kháhơn nếu họ đánhtrận thua Mỹ, vì có nhưvậy nướcMỹ mới chịu đến bỏtiềncủa ra xâydựng lại nước nầy như Mỹ đã làm ở Nhật và Đức sau cuộc Thếchiến thứ II. Sau chiếntranh Việtnam đếngiờ Mỹ vẫn khôngchịunỗi cái ýnghĩ thựctế đã bị thuatrận.

Rõràng là Việtnam cầntới việntrợ, nhưng nước nầy cũng còn cần sựhiểubiết về mình. Chúngta phải hiểu là dânViệtnam đã mong chúngta giúpđỡ họ và thấuhiểu họ khôngnhững trong các lãnhvực quanhệ quốctế mà còn ngaycả những vấnđề nộibộ.

Việtnam cần vượtqua những trởngại bêntrong, như thamnhũnghốilộ. Nước nầy mới bắtđầu bắtay giảiquyết những vấnđề môisinh và môitrường làmviệc. Nước Mỹ không chỉ nên giảng đạođức suôn. Giới doanhnghiệp Mỹ cóthể gópphần giảiquyết những vấnđề nầy của Việtnam bằngcách đầutư nhiều vào đấtnước nầy.

Khi chúngtôi mới mởvănphòng ở Thànhphố Hồ Chí Minh, Việtnam cònphải làm việc sáu ngày mỗi tuần. Chúngtôi cho nhânviên của hãng làmviệc 40 tiếng. Nhiều hãng của Mỹ cũng làm tươngtự. Mới thángrồi chínhphủ Việtnam đã quyđịnh tấtcả hãngxưởng chỉ được làmviệc 40 giờ một tuần.

Vấnđề thamnhũnghốilộ chỉ cóthể giảiquyết khi đấtnước Việtnam giàucó. Thử nghĩxem một năm ngườita chỉ kiếm được 300 đôla và cònphải locho giađình, chuyện ngườita bị hốilộ cámdỗ không đơnthuần là vấnđề đạođức, mà còn là chuyệnsốngcòn. NgườiViệtnam hiểurằng nạnthamnhũnghốilộ là mộttrongnhững tháchthức lớn đốivới đấtnước họ, và họ đang tranhđấu với nó.

Độngcơ chính của tôi là là làmăn kiếmlời ở Việtnam, nhưng tôi chợt nhậnthấy việc tôi nhận làm là giảnggiải và cốvấn về thịtrường tựdo đã chiếm nhiều thờigờ của tôi hơn lo chuyệnlàmăn. Tôi có đến nóichuyện tại Trường Đạihọc Kinhtế Thànhphố Hồ Chí Minh với những lớphọc của những sinhviên Việtnam đầy nhiệthuyết, chịu ngồi lâu hằng sáu tiếngđồnghồ để đặt những câuhỏi về nềnkinhtế nước Mỹ.

Các viênchức nhànước gọiriêng tôi lên để hỏichuyện về thịtrường chứngkhoán. Tôi đã bỏra khôngbiết baonhiều thờigiờ để thảoluận với họ vềviệc giảiquyết đúngđắn những doanhnghiệp nhànước không làmratiền hay đónggópgì vào thịtrường.

Chẳngbaolâunữa Việtnam sẽcó thịtrường chứngkhoán. Việc Hiệpthương Mỹ-Việt sắp thôngqua sẽ chínhthứchoá mốiquanhệ haibên và sẽ tạora một sứcđẩy tâmlý và kinhtế cho dânViệt. Tại Mỹ tin nầy chỉlà mẫutin nhỏ đăng trên báo, nhưng ở Việtnam ngày nghe tin đó sẽ là ngày lễhội tưngbừng.

Bạnbè của tôi chorằng tôi sẽ khấmkháhơn nếu tôi chịu làmăn bìnhthường như mọingười. Họ không hiểu được sựviệc sinhsống ở Việtnam ngàynay làm tôi mườngtượng ra cảnhsống ở Mỹ 100 năm trướcđây tại Cleveland của Rockerfeller, trong một thờiđiểm mà các doanhnghiệp và nhânvật có têntuổi xuấthiện, và sẽ xâydựng một quốcgia theo đúngnghĩa của nó.

NướcMỹ còn nợ Việtnam một cơhội đónggóp vào quốcgia nầy. Đóđiều mà ngườiMỹ không haybiết tới đólà quốcgia Việtnam muốn trởthành nướcMỹ.

 

Christian P. Kamm là chủtịch của Côngty Đầutư Kamm (Kamm Investment Company) có vănphòng ở Cleveland, và ở Thànhphố Hồ Chí Minh, Việtnam.

 

 


Diễnđàn TiếngViệt
Ýkiến? Phêbình? Vàođây Ziendan.com 



WWW  VNY2K

   
   HỌCTHUẬT
   SÁNGTÁC
   BÚTKÝ VIỄNDU
   TÂMTÌNH SONGNGỮ

 

This website advocates the use of Vietnamese2020 and Vietnamese Unicode for a better way to  process Vietnamese information.
Sứmạng chính của trangnhà VNY2K.COM là cổvõ cáchviết mới Việtngữ2020 và tiêuchuẩn Vietnamese Unicode vì đó là conđường hiệnđạihoá tiếngViệt. 
www.vny2k.comZiendan.com | hocthuat.comsangtac.com | Han-Viet.com


For comments or questions, please send an email to editor@vny2k.com
Copyright © 1999-2004  www.vny2k.com.
All rights reserved.